การสถาปนากรุงสุโขทัย
ก่อนการสถาปนากรุงสุโขทัย ดินแดนตั้งแต่ภาคเหนือ ลงมา แถบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาถึงอ่าวไทย อยู่ภายใต้การปกครองของขอม โดยดินแดนตั้งแต่ปากน้ำโพขึ้นไป เป็นอาณาเขตสยาม มีเมืองสุโขทัยเป็นศูนย์กลาง และดินแดนส่วนใต้ ตั้งแต่ปากน้ำโพ ลงมาถึงอ่าวไทย เป็นอาณาจักรละโว้ ราวปี พ.ศ. 1780 พ่อขุนบางกลางหาว (หรือพ่อขันบางกลางท่าว) เจ้าเมืองบางยาง และพ่อขันผาเมือง เจ้าเมืองราช ได้ร่วมกันรวบรวมกำลัง เข้าตีเมืองสุโขทัยและเมืองต่าง ๆ ของขอม แล้วสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานี โดยมีพ่อขุนบางกลางหาวเป็นปฐมกษัตริย์ แห่งราชวงศ์พระร่วง ทรงพระนามว่า พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ปกครองกรุงสุโขทัย และมีกษัตริย์สืบต่อมารวม 9 พระองค์ ดังนี้
- พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ สถาปนาเป็นกษัตริย์ โดยมีสุโขทัยเป็นราชธานี ประมาณ พ.ศ. 1781
- พ่อขุนบางเมือง เป็นโอรสองค์ที่สองของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ สิ้นรัชกาลราวปี พ.ศ. 1820
- พ่อขันรามคำแหง พระนามเดิมว่าร่วง เป็นโอรสของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ กับนางเสือง เมื่อชนช้างชนะเจ้าเมืองฉอด ระบิดาจึงทรงพระราชทานนามว่า “รามคำแหง” ทรงครองราชย์ตั้งแต่ราวปี พ.ศ. 1822
- พ่อเจ้าเลอไทย ครองราชย์ปี พ.ศ. 1843
- พระยางั่วนำถม เริ่มรัชกาลเมืองใด ไม่ปรากฏชัด แต่สิ้นรัชกาลราว พ.ศ. 1890
- พระมหาธรรมราชาที่ 1 (พญาลิไท) ครองราชย์ช่วง พ.ศ. 1890 – 1917
- พระมหาธรรมราชาที่ 2 (พระเจ้าไสยลือไท) ครองราชย์ช่วง พ.ศ. 1917 – 1942 ช่วง พ.ศ. 1921 ได้ตกเป็นประเทศราชของกรุงศรีอยุธยา
- พระมหาธรรมราชที่ 3 ครองราชย์ช่วง พ.ศ. 1942 – 1962 ได้ย้ายราชธานี จากสุโขทัยมาพิษณุโลก
- พระมหาธรรมราชาที่ 4 ครองราชย์ช่วง พ.ศ. 1962 – 1981 เป็นกษัตริย์วงศ์สุดท้ายแห่งราชวงศ์สุโขทัย
ยุคแรกของอาณาจักรสุโขทัย มีเมืองใหญ่ที่สุโขทัย และเมืองเชลียง และมีเมืองเล็ก ๆ อยู่ตามลุ่มแม่น้ำปิง วัง ยม น่าน ด้านเหนือติดเมืองแพร่ ด้านใต้ติดเมืองพระบาง (คือนครสวรรค์ในปัจจุบัน) พลเมืองไม่มากนัก
ในสมัยพ่่อขุนรามคำแห่ง ได้มีการแผ่ขยายอาณาเขตไปมากมาย
- ทิศเหนือ จดเขตล้านนาไทยที่ลำปาง
- ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ จดเมืองแพร่ น่าน พลั่ว (อำเภอปัวในจังหวัดน่าน ปัจจุบัน) และหลวงพระบาง
- ทิศตะวันออก จดเมืองเวียงจันทน์และเวียงคำ
- ทิศใต้ จดปลายแหลมมลายู
- ทิศตะวันตก ถึงฝั่งมหาสมุทรอินเดีย รวมถึงเมืองฉอด หวงสาวดี ทวาย และตะนาวศรี
กษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย ได้ครองราชย์สืบต่อกันมาเป็นเวลาราว 200 ปี คือ ตั้งแต่ พ.ศ. 1780 – พ.ศ. 1981 แต่ในราวปี พ.ศ. 1983 กลุ่มคนไทยทางตอนใต้กรุงสุโขทัย ได้สถาปนาอาณาจักรบริเวณลุ่มแน่น้ำเจ้าพระยาตอนล่างขึ้น โดยมีพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) เป็นปฐมกษัตริย์ของอาณาจักรอยุธยา
อาณาจักรอยุธยาซึ่งมีทำเลที่ตั้งดี มีกษัตริย์ที่เข้มแข็ง ได้ขยายอำนาจเพิ่มขึ้นตามลำดับ และสามารถยึดครองอาณาจักสุโขทัยเป็นประเทศราชได้ ในสมัยพระมหาธรรมราชที่ 2 และต่อมาในปี พ.ศ. 1981 ก็ได้รวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา
spermkat.wordpress.com 